به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان گفت: در خراسان جنوبی بر اساس آمار ارائه شده توسط شرکت آب منطقه ای استان ۱۱ هزار و 869 منبع آبی کشاورزی وجود دارد که از این تعداد ۲ هزار و ۵۸ حلقه چاه، ۶ هزار و 947 رشته قنات و ۲ هزار و ۸۶۴ رشته چشمه هستند.
اکبر محمدی افزود: سالانه در مجموع 777 میلیون مترمکعب از منابع آبی بخش کشاورزی استان استحصال می‌شود که از این حجم، 552 میلیون متر مکعب از چاه‌ها، 195 میلیون متر مکعب از قنوات و 30 میلیون متر مکعب از طریق چشمه تامین می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تعداد ۴۱ هزار رشته قنات در کشور وجود دارد که از این تعداد خراسان جنوبی با ۶ هزار و ۹۴۷ رشته قنات رتبه اول کشور را دارد، اضافه کرد: ما معتقدیم که بیش از هشت هزار قنات در استان داریم که در حال شناسایی و شناسنامه‌دار کردن بقیه قنوات هستیم.
محمدی اظهار داشت: تاکنون اطلاعات مکانی 7 هزار و 300 رشته قنات در استان ثبت و شناسنامه‌دار شده است و شهرستان بیرجند با هزار و ۸۷۵ رشته قنات، رتبه اول تعداد قنوات را در استان دارد.
وی به کیفیت بالای آب برداشتی از چشمه‌ها و قنوات خراسان جنوبی نسبت به چاه‌ها اشاره کرد و گفت: به طور متوسط هر رشته قنات در خراسان جنوبی حدود یک لیتر بر ثانیه آبدهی دارد و بیش از ۶۰ درصد قنوات استان دارای آب شرب و آشامیدنی و با کیفیت بالا هستند.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه حدود ۵۰ سال قبل تمام آب شرب و کشاورزی خراسان جنوبی از طریق قنوات و چشمه تامین می‌شد گفت: حفر بی¬رویه چاه‌های عمیق و نیمه¬عمیق باعث کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و کاهش آبدهی قنوات شده‌اند.
محمدی خاطر نشان کرد: طول قنوات استان در مجموع چهار هزار کیلومتر است که نزدیک به 30 درصد آن احیا و مرمت شده و مابقی نیازمند مرمت است و تاکنون حدود سه هزار ۶۰۰ رشته قنات در استان حداقل یک مرتبه مرمت شدند.
وی اظهار داشت: در مجموع حدود هزار و 439 میلیارد تومان برای احیا و مرمت قنوات استان نیاز است.
محمدی با اشاره به سفر ریاست محترم جمهور به خراسان جنوبی و دستور و پیشنهاد تشکیل ستاد احیای قنوات توسط شخص ایشان هم گفت: ستاد احیاء، بازسازی و مدیریت قنوات استان خراسان جنوبی در 28 شهریور ماه سال گذشته و بلافاصله بعد از سفر ریاست محترم جمهوری به ریاست استانداری و دبیری جهاد کشاورزی در استان تشکیل شد.
وی افزود: سه کارگروه از جمله "آموزش، فرهنگ‌سازی و مشارکت" با مدیریت مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری خراسان جنوبی، کارگروه "بررسی حوادث و بررسی بلاهای طبیعی" با مدیریت مدیرکل مدیریت بحران استانداری و کارگروه "مدیریت قنوات" با مدیریت مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در این ستاد تصویب شد.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ادامه داد: دبیران این کارگروه‌ها شیوه‌نامه اجرای برنامه خود در حوزه قنوات را تنظیم و به دبیرخانه ارائه کردند و تاکنون در استان سه جلسه ستاد احیا، بازسازی و مدیریت قنوات استان برگزار شده است.
محمدی افزود: از سال 1394 حدود 400 مقنی در استان شناسایی شده‌اند و آموزش‌های لازم به آنان ارائه شده است، از این تعداد تنها 50 نفر به دلیل مشکلات مختلف در این حوزه فعالیت داشته که در صورت حل مشکلات آنان از جمله مسئله سوابق و بیمه، در زمینه تامین نیروی متخصص برای مرمت قنوات استان مشکلی نخواهیم داشت.
وی گفت: در مجموع در سال مالی جاری از کلیه اعتبارات مصوب از محل منابع مختلف اعم از ملی، استانی، بنیاد برکت، بنیاد علوی و ... برای مرمت و بازسازی قنوات استان، تاکنون مبلغ 69 میلیارد تومان اختصاص یافته است.
وی افزود: از محل این اعتبارات، مرمت و بازسازی 290 رشته قنات به حجم 68 کیلومتر در دستورکار قرار گرفته است.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به رهاورد سفر رئیس جمهور محترم برای حوزه قنوات استان گفت: قبل از این سفر اعتبارات مرمت قنوات در قالب اوراق سه ساله بود که با پیگیری مسئوولان استانی و دستور آیت الله رئیسی اعتبارات نقدی نیز تخصیص یافت.
محمدی افزود: تاکنون از محل مصوبات سفر ریاست محترم جمهوری، 40 میلیارد تومان برای مرمت قنوات خراسان جنوبی در سال مالی جاری مصوب شده است که تاکنون بیش از 37,5 میلیارد تومان آن اختصاص یافته است که از محل این اعتبارات 128 رشته قنات به طول 40 کیلومتر در حال مرمت و بازسازی است.
وی خاطرنشان کرد: با گشایش اعتباری برای مرمت و بازسازی قنوات از محل سفر ریاست محترم جمهور در استان خراسان جنوبی مشکل اعتباری برای مرمت قنوات نداریم و تعهدات سفر رئیس محترم جمهوری در زمینه مرمت قنوات به خوبی عملیاتی شده و در مجموع در سال مالی 1400 گشایش خوبی برای مرمت قنوات استان رخ داده است.
وی با اشاره به ورود نهاد‌های مختلف از جمله بنیاد علوی، بنیاد برکت، کمیته امداد و بسیج سازندگی در شهرستان‌های مرزی برای مرمت قنوات هم گفت: با ورود این نهادها همکاری و مشارکت خوبی در زمینه مرمت قنوات شهرستان‌های مرزی استان صورت گرفته و اعتباری خوبی هم از سوی این نهاد برای مرمت قنوات گذاشته شده است.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی به اثرگذاری مرمت و بازسازی قنوات در افزایش آب قنوات استان اشاره کرد و گفت: به صورت میانگین مرمت قنوات حداقل 20 تا 30 درصد در افزایش دبی قنوات تاثیر دارد و در برخی قنوات استان مرمت باسازی قنوات باعث افزایش چند برابری آب قنات شده است.
وی با بیان اینکه در یک دهه گذشته اجرای طرح‌های آبخیزداری در بالادست قنوات استان توسط منابع طبیعی استان در دستور کار قرار گرفته است، اضافه کرد: اجرای این طرح‌ها نقش موثری در آبدهی قنوات استان داشته است.
محمدی افزود: براساس تفاهم‌نامه با منابع طبیعی هماهنگی لازم در زمینه مرمت و اجرای طرح‌های آبخیزداری انجام می‌شود تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد.
